فلات ایران شامل چه کشورهایی است ؟
فلات ایران علاوه بر ایران کنونی شامل قسمت‌هایی دیگر نیز بود که بر اثر بروز برخی وقایع ناگوار تاریخی از آن جدا شد. مانند افغانستان در مشرق و بلوچستان در جنوب‌شرقی و قسمتی از فرارود (ماوراءالنهر) در شمال شرقی و قفقاز در شمال غربی این سرزمین، امروز در تمام این نواحی مردم به زبان ادبی فارسی حرف می‌زنند، تنها در بلوچستان و افغانستان و بخشی از قفقاز و ترکستان غربی لهجه‌های دیگر فارسی رواج دارد. دامنه این سرزمین وسیع از رشته‌کوه‌های زاگرس در شمال‌غربی تا رشته جبال سلیمان در مشرق امتداد دارد و از شمال به قفقاز و دریای خزر و تمام امتداد آمودریا تا سرچشمه آن رودخانه و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود و به این ترتیب بین دره‌های حاصلخیز فرات و دجله از یک طرف و از سوی دیگر رودخانه سند فلات مرتفعی به شکل مثلث وجود دارد که از اطراف توسط کوه‌ها و ارتفاعات بزرگ محاصره شده است. این کوه‌ها عبارت است از رشته‌کوه البرزکه از آرارات در شمال‌غربی فلات جدا و پس از طی امتداد جنوب دریای خزر به کوه بابا یکی از شاخه‌های هندوکش منتهی می‌شود و دنباله آن به کوه هیمالیا می‌پیوندد و در مغرب کوه‌های کردستان یا زاگرس که به خط مورب متوجه مشرق فلات می‌گردد و رشته‌های مختلف آن با کرانه‌های خلیج فارس و دریای عمان موازی است، در طرف مشرق این فلات سه رشته‌کوه از شمال به طرف جنوب به موازات کوه‌های سلیمان قرار دارد.
وسعت فلات ایران سه میلیون و هفتصد هزار کیلومتر مربع است. بخش بیشتر آن که یک میلیون و ششصد و چهل و هشت هزار کیلومتر مربع وسعت دارد ایران کنونی را تشکیل می‌دهد. فلات ایران بسیار مرتفع و ارتفاع آن در نقاط مختلف متفاوت است. صحرا و کویر لوت در مرکز این فلات قرار دارند. کوه‌های جنوبی و شرقی آهکی و کوه‌های زاگرس از سنگ خارا تشکیل شده و در بیشتر کوه‌های فلات ایران قله‌های مرتفعی وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها عبارت است از قله دماوند در البرز، قله الوند در مغرب ایران و سبلان در آذربایجان. آب و هوای فلات ایران خشک و زمستان آن سرد و خشک و تابستان آن بسیار گرم و سوزان است. در زمستان در نواحی مسطح فلات گاه‌گاه درجه حرارت تا چند درجه زیر صفر را نشان می‌دهد. اما این حالت در نواحی کوهستانی همیشه دیده می‌شود. بادهای منظمی از خارج فلات به سوی این سرزمین جریان دارد. یکی باد شمال‌غربی و دیگر باد جنوب‌شرقی، باد شمال‌غربی که از آمریکای شمالی برمی‌خیزد، پس از عبور از مدیترانه و سوریه وارد فلات ایران می‌شود و راه هندوستان را در پیش می‌گیرد. باد جنوب‌شرقی از اقیانوس هند می‌وزد و به خط مورب برجهت خلاف باد شمال‌غربی فلات را طی می‌کند. باد فوق در بهار و تابستان و باد شمال‌غربی در پاییز و زمستان شدت بیشتر دارد و در هر دو صورت باعث تولید جریان‌های سریع و تند می‌گردد، در برخی از نواحی فلات بادهای مخصوص وجود دارد که از بین آن‌ها از همه معروف‌تر باد ۱۲۰ روزه سیستان است، سرعت حرکت این باد در ساعت به شصت کیلومتر می‌رسد.
The post فلات ایران شامل چه کشورهایی است ؟ appeared first on .